);
Żyto |
Tylko w chlebie, dla osób zdrowych, dodaje im sił. Osoby chore i o słabym żołądku mają trudności ze strawieniem żyta. |
Jęczmień |
Nie nadaje się do spożywania, gdyż przysparza szkód zarówno zdrowym jak i chorym. |
Owies |
dobry dla osób zdrowych i lekko chorych o dobrym krążeniu. Przydaje im pogody, jasnego umysłu, dobrego kolorytu skóry i zdrowego ciała. Nie nadaje się dla osób chorych i osób z zaburzeniami krążenia, z tego powodu nie wolno podawać chorym zupy owsianej. |
Pszenica* |
Tylko w postaci mąki pełnoziarnistej i w potrawach pieczonych, w 100% dobra dla osób zdrowych i chorych, tzn. jedynie pod postacią chleba, ciasta i wypieków. Mąka z pszenicy oczyszczonej powoduje powstawanie śluzu w organizmie a więc nie powinna być używana. |
Kasztany
|
Dobre są na słabość w człowieku. Czy to surowe, czy gotowane bądź pieczone są lekiem i dobrym pożywieniem dla młodego i starego. |
Jabłka |
Dla zdrowych są dobre zarówno zjadane na surowo, jak i pieczone czy gotowane. Dla osób chorych wskazane są gotowane i pieczone; surowe można jadać jedynie wtedy, gdy mają pomarszczoną skórkę. |
Pigwa |
Surowa, gotowana czy suszona jest dobra zarówno dla zdrowych jak i chorych, gdyż usuwa trujące substancje z organizmu |
Gruszki |
Tylko ugotowane są zdrowe. Ugotowane gruszki wyjęte z wody wspomagają trawienie i są dobrym środkiem odtruwającym. Jadane na surowo obciążają płuca. |
Nieszpułka
|
Dobra dla zdrowych i chorych, gdyż oczyszcza krew. |
Dereń |
Owoce derenia są dobre dla zdrowych i chorych, bowiem oczyszczają żołądek i jelita |
Wiśnie |
Nieszkodliwe dla osób zdrowych. Chorzy nie powinni jadać zbyt wiele wiśni, gdyż mogą wywołać u nich dolegliwości (bóle żołądka, mdłości). By ich uniknąć, należy po zjedzeniu większej ilości wiśni wypić duży łyk wina. |
Jeżyny |
Nie szkodzą ani zdrowym ani chorym, są lekkostrawne. |
Daktyle |
Zjadane w umiarze dodają człowiekowi sił. Jadane w zbyt wielkiej ilości obciążają i tłumią oddech. |
Porzeczki |
Powinny być używane tylko w połączeniu z innymi owocami (np. jako marmolada malinowo-porzeczkowa) |
Maliny |
Owoce malin nie są wspominane przez Hildegardę. Jednakże mając na względzie korzystne właściwości rośliny można wnioskować, iż również owoc tej krzewinki nie jest szkodliwy dla człowieka. |
Cytryna |
„Gdy jednak owoce tego drzewa są jadane, to tłumią one soki gorączkowe w człowieku.” Używać do zakwaszania sałaty i przygotowania lemoniady cytrynowej dla ugaszenia pragnienia. |
Koźlina |
Mięso zdrowe zarówno dla zdrowych jak i chorych; leczy chore trzewia i wzmacnia żołądek. |
Baranina |
dobra dla zdrowych i chorych. Wątroba owcza oczyszcza żołądek. Płuca owcze łagodzą kaszel i astmę. |
Sarnina |
Mięso dobre dla zdrowych i chorych. Wątroba sarnia usuwa dolegliwości wywołane przez „vicht” (proces przednowotworowy). |
Jelenina |
Mięso dobre dla zdrowych i chorych. Wątroba jelenia leczy gościec i oczyszcza żołądek. |
Wołowina |
Korzystna jedynie dla osób zdrowych z dobrym krążeniem. |
Dzika gęsina |
Mięso dobre dla zdrowych i chorych. |
Drób |
Dobra dla zdrowych, dla chorych jedynie ugotowana wraz z innym mięsem. Pieczone mięso kurze jest absolutnie niewskazane dla osób chorych. |
Jajka |
„Wszystkie jaja ptaków, które stale latają i potrafią mocno latać, nie powinny być jadane. Natomiast jaja kur domowych mogą być jadane w dużych ilościach.” Należy również zrezygnować z jadania jaj kaczych i gęsich. |
Masło |
„Działanie lecznicze masła krowiego jest lepsze niż masła owczego i koziego. Człowiek mający duszności lub kaszlący bądź wychudły, powinien jadać masło, gdyż go uleczy od wewnątrz i odświeży. Oznacza to, że masło korzystne jest dla chorych (na płuca) i wychudzonych. A i dla zdrowego człowieka czy człowieka tłustego masło jest dobre i zdrowe. Jednakże ludzie tłuści winni jadać go umiarkowanie (we właściwej ilości), by nie powiększyć swego niezdrowo tłustego ciała.” (Margaryna nie jest wspominana przez Hildegardę. Ze względu na udowodnioną naukowo szkodliwość nie powinna być używana przez nikogo) |
Mleko |
Krowie, kozie i owcze, działa bardziej leczniczo zimą niż latem. W okresie picia mleka zimowego zaleca się „odtruwanie”: osoby zdrowe niech ususzą korzenie pokrzywy i dodają do mleka. Osoby chore zaś niech zagotują mleko i dodadzą suszonych liści pokrzywy. |
Piwo orkiszowe |
Piwo tuczy i nadaje twarzy ładną barwę dzięki zdrowemu sokowi pochodzącemu ze zboża. |
Wino |
Wino leczy i rozwesela swoim zdrowym ciepłem i wielką siłą…Człowiek, który chce się napić dobrego wina, powinien je zmieszać z wodą, aby osłabić jego siłę i ciepło i aby stało się łagodniejsze lub dodać kawałek chleba orkiszowego. |
Soki owocowe
|
Rozcieńczone wodą lub herbatą koprową. |
Mleko |
Krowie, kozie i owcze, działa bardziej leczniczo zimą niż latem. W okresie picia mleka zimowego zaleca się „odtruwanie”: osoby zdrowe niech ususzą korzenie pokrzywy i dodają do mleka. Osoby chore zaś niech zagotują mleko i dodadzą suszonych liści pokrzywy. |
Woda |
„Latem, kiedy człowiek wewnętrznie jest bardzo ciepły, a przy tym fizycznie zdrowy, powinien z umiarkowaniem pić letnia wodę i zaraz potem dużo spacerować, aby mu się zrobiło ciepło . Jest to korzystniejsze dla jego organizmu, niż gdyby pił wino. Ale jeśli jest słaby na ciele, niech pije latem rozcieńczone wino albo piwo, ponieważ to go bardziej pokrzepi (z powrotem postawi na nogi), niż gdyby pił wodę (czystą). |
Bazylia |
Nie opisana jako przyprawa. |
Bylica pospolita |
Gotowana w potrawach warzywnych i mięsnych leczy chory żołądek i chore trzewia |
Bertram |
Bez względu w jakiej postaci jest jedzony, na sucho czy w potrawie, jest korzystny i dobry. Często jedzony, wypędza chorobę i zapobiega wszelakim schorzeniom. U osób zdrowych hamuje procesy gnilne w jelitach i poprawia krew, wpływa korzystnie na umysł, przywraca osłabionym siły, zapewnia dobre trawienie, zmniejsza ilość śluzu w głowie i leczy zapalenie opłucnej. |
Cząber ogrodowy |
Jadany w postaci surowej wzmacnia osoby o słabym sercu i żołądku, smutnych rozwesela, leczy i rozjaśnia oczy. |
Czosnek |
Należy go jadać na surowo, gdyż ugotowany działa niczym zepsute wino. Jadać go należy w ilościach umiarkowanych, by nie rozgrzać nadmiernie krwi. |
Galgant |
„A kto ma bóle serca i u kogo serce słabe, ten zaraz powinien zjeść wystarczającą ilość galgantu”. Można go dodawać do potraw mięsnych a także do przyprawiania kiełbas, ma ostry smak. Zapobiega zmęczeniu. |
Gałka muszkatałowa |
Otwiera serce, oczyszcza zmysły i rozjaśnia umysł. |
Goryczka żółta |
„Kto ma bóle serca, jakby mu serce wisiało na powróźle, ten winien jadać proszek z goryczki dodany do zup, a wzmocni to jego serce.” Dwie do trzech szczypt proszku z goryczki dodać do talerza zupy z kaszy orkiszowej |
Goździki przyprawowe |
U Hildegardy polecane są jako lek przy szumach w uszach, bólach głowy, obrzękach, gośćcu i czkawce. Należy jadać je codziennie często (2-3x dziennie żuć 2-5 goździków). |
Hyzop lekarski |
Gotowany i sproszkowany jest pożyteczniejszy niż surowy. Usuwa niezdrową pianę z soków i dodaje smaku wszystkim potrawom. Hyzop oczyszcza wątrobę i płuca. Oddala smutek. |
Imbir |
Kto fizycznie wyczerpany i bliski śmierci, ten powinien do zupy jako swojego pierwszego posiłku dodać sproszkowany imbir a czasami jadać chleb nim posypany, a stan się poprawi. Z chwilą gdy chory poczuje się lepiej, powinien przerwać używanie imbiru, by nie wyrządził szkód zdrowiu. |
Kmin rzymski |
Jest środkiem odczulającym na zwierzęce substancje białkowe, które mogą wywołać alergie. |
Kminek zwyczajny |
„Dla człowieka z dusznościami dobrze jest, korzystnie i zdrowo jadać kminek. Również dobry jest dla zdrowych, gdyż korzystnie wpływa na umysł, a temu, kto jest zbytnio gorący, przydaje delikatnego ciepła (uderzenia gorąca?). Dla innych chorych i ludzi z bólami serca kminek jest szkodliwy.” |
Koper ogrodowy |
Ugotowany leczy gościec, jadany na surowo nie ma działania leczniczego i powoduje, że człowiek jest smutny. |
Koper włoski |
Bez względu w jakiej postaci zjadany, sprawia iż człowiek jest pogodny; dostarcza przyjemnego ciepła, powoduje łagodne pocenie, nadaje piękny koloryt skórze twarzy i wpływa korzystnie na trawienie. |
Lubczyk ogrodowy |
Niewiele szkodzi człowiekowi, o ile używany jest z dodatkiem innych przypraw. |
Macierzanka |
„Jeśli ktoś ma chorą skórę, która wygląda jak podrapana, niech jak najczęściej przyprawia potrawy mięsne i warzywne sproszkowaną macierzanką, wówczas jego organizm całkowicie się wyleczy i oczyści”. |
Mięta kędzierzawa |
Surowa lub gotowana we wszystkich potrawach łagodzi zadyszkę, która ma swe źródło w nadmiernym jedzeniu i piciu. |
Mięta
|
Jadana na surowo czy dodawana do potraw łagodzi duszności wywołane nadmiarem jedzenia czy picia. |
Ocet winny |
Ocet pochodzi z wina i nadaje się do wszystkich potraw. Jeśli jest dodawany w takiej ilości, że nie odbiera potrawom smaku, tylko jest słabo wyczuwalny, wówczas usuwa nieczystości z człowieka i zmniejsza w nim ilość soków, a potrawa taka jest lekkostrawna. Jeśli jest go za dużo tak, że jego smak tłumi pozostałe, wówczas potrawa szkodzi człowiekowi, ponieważ organizm z trudem ją trawi. |
Oregano |
Nie jest stosowany jako środek leczniczy przez Hildegardę. |
Pieprz
|
Poprawia koncentrację, pomaga przy stanach napięcia nerwowego i stresu. Wg Św. Hildegardy zmniejsza uderzenia gorąca podczas klimakterium. |
Sól |
Jeśli człowiek jada potrawy bez soli, staje się wewnętrznie obojętny, jeśli zaś z umiarem przyprawia solą, leczy go ona i wzmacnia. Jeśli ktoś jada zbyt słone potrawy, staje się wewnętrznie wypalony i taka potrawa mu szkodzi. |
Szałwia |
Surowa i gotowana oczyszcza organizm ze szkodliwych soków. Liście szałwii, spożywanie na chlebie, w całości albo sproszkowanie, zmniejszają ilość szkodliwych soków. |
Szczypiorek |
Spożywany na surowo nie szkodzi osobie zdrowej. Chorzy powinni go gotować, aby choroba się nie zaostrzała. |
Truskawki |
„… powodują również gromadzenie się śluzu.. nie są zdatne ani dla zdrowego ani chorego człowieka.. gdyż rosną blisko ziemi i … w zgniłym powietrzu…” Physica 1-170. Przyczyniają się do dysharmonii śluzów i prowadzą do stanów zapalnych, obciążają tkankę limfatyczną (alergie, egzemy, zapalenie ucha środkowego i wyrostka robaczkowego). |
Brzoskwinie |
„.. owoce tego drzewa nie są dobre ani dla zdrowego ani dla chorego, gdyż powodują, że dobre soki człowieka są wyrzucane a w żołądku tworzy się śluz..” Physica 3-5. Powodują zaburzenia w proporcji śluzów (zaflegmienie) i zaburzenia metaboliczne. |
Śliwki |
„Jednakże owoc … jest zarówno dla zdrowego jak i chorego człowieka szkodliwy i spożywanie go jest niebezpieczne..” Physica 3-7. Przyczyniają się do melancholii (czarna żółć, kwas żółciowy). Powodują zwiększoną produkcję kwasów (kwas moczowy), kolki żółciowe, wahania nastroju, reumatyzm. |
Surowe gruszki |
„Owoc jest .. ciężki … a .. surowy.. powoduje migrenę i ucisk w piersiach.. tak, że sok ów twardnieje wokół wątroby i wokół płuc niczym osad ołowiany czy kamień winny, i na skutek tego w wątrobie i .. płucach często powstają ciężkie choroby..” Physica 3-3. Gruszki gotowane wraz z ziołami służą jako leczniczy środek oczyszczający np. przy migrenie. |
Por |
„… Zjadany na surowo jest tak zły i zgniły dla człowieka jak trujące i niepotrzebne zioło, gdyż zamienia krew oraz soki człowieka w ich przeciwieństwo, … kto chce jadać por, ten winnien go najpierw macerować w winie lub ocćcie dodając sól … od rana do południa … Surowy por w ten sposób przygotowany jest lepszy dla człowieka zdrowego niż gotowany .. dla chorych nie jest zdatny ani surowy ani gotowany, gdyż … wzburza w nich zgniliznę (procesy gnilne) a soki pienią się …” Physica 1-81. Osłabia układ obronny (parvi humores) u osób z tego typu skłonnościami może wywołać wysypkę i chorobę reumatyczną. |
Soczewica |
„… Zapycha jedynie brzuch i wypełnia go bezwartościowym (jedzeniem). Wzburza chore soki..” Physica 1-8. |
Węgorz |
„Nie jest zdatny do jedzenia przez człowieka zdrowego, podobnie jak mięso wieprzowe, lecz zdrowemu nie wiele szkodzi. Chorzy jednakże trzęsą się po nim z gorączki i na skutek złych soków oraz wszelakich innych chorób i u tych, którzy go jedzą, wzbudza gorycz w umyśle, perfidność i przebiegłość..” Physica 5-33. |
Wieprzowina |
„Mięso to jest nieczyste, a więc nie jest zdrowe lecz przynoszące problemy.. nie jest dobrze spożywać ją ani osobom zdrowym ani chorym, bowiem … w człowieku nie umniejsza śluzu ani innych słabości, lecz ich przysparza.. i wywołuje w człowieku burzę w jego obyczajach i uczynkach, co jest złe.” Physica 7-17. |